การนำเสนอรูปแบบกระบวนการพัฒนาประชาสังคมสำหรับสภาวัฒนธรรมจังหวัด

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบกระบวนการพัฒนาประชาสังคมเพื่อการดำเนินงานวัฒนธรรมของสภาวัฒนธรรมจังหวัด และศึกษาความเป็นไปได้และปัจจัยเงื่อนไขที่เกี่ยวข้อง โดยเลือกสภาวัฒนธรรมจังหวัด 6 แห่งเป็นกรณีศึกษาคือเชียงราย ลพบุรี นครปฐม สุโขทัย น่าน และนนทบุรี ใช้วิธีการวิจัยเชิงสำรวจและเชิงคุณภาพ โดยวิธีการศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์กลุ่ม สังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม และการศึกษาความคิดเห็นจากเครือข่ายเครือญาติภาคีสมาชิก และกลุ่มผู้เชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรม ด้านกระบวนการเรียนรู้ และด้านการพัฒนาประชาสังคม รูปแบบกระบวนการพัฒนาประชาสังคมสำหรับสภาวัฒนธรรมจังหวัดที่นำเสนอ ได้รับการตรวจสอบความเป็นไปได้และปัจจัยเงื่อนไขจากกลุ่มผู้กำหนดนโยบายในการดำเนินงานวัฒนธรรม และกลุ่มผู้ปฏิบัติงานในการพัฒนาประชาสังคมสำหรับสภาวัฒนธรรมจังหวัด ผลการวิจัยพบว่า 1. การเกิดขึ้นของประชาสังคมสำหรับสภาวัฒนธรรมจังหวัดนอกจากจะเกิดจากการส่งเสริมและสนับสนุนของสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติแล้ว สิ่งสำคัญคือความตระหนักในคุณค่าและความสำคัญของงานวัฒนธรรมของหน่วยงาน และองค์กรทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคชุมชน ภาคธุรกิจและภาควิชาการที่มาร่วมกันปรึกษาหารือและตกลงจัดตั้งสภาวัฒนธรรมจังหวัดขึ้น โดยมีการกำหนดวัตถุประสงค์ ข้อตกลงร่วมกัน และมีกรรมการบริหารเป็นผู้รับผิดชอบการดำเนินงาน 2. ประชาสังคมเพื่อการดำเนินงานวัฒนธรรมของสภาวัฒนธรรม สามารถพัฒนา ขยายและดำรงอยู่จนสามารถรับผิดชอบการดำเนินงานวัฒนธรรมของท้องถิ่นและของจังหวัดได้ โดย 2.1 การสร้างเครือข่ายเครือญาติภาคีสมาชิกทั้งในแนวตั้งและแนวนอนให้สามารถ "ถักทอ" และ "เชื่อมโยง" กันได้อย่างแข็งแรง และจัดโครงสร้างการบริหารให้สอดรับกับชีวิตวัฒนธรรม จนสร้างจิตสำนึกและความมั่นใจในการดำเนินงานวัฒนธรรม เกิดการรวมตัวกัน และมีการเชื่อมโยงกันเป็นเครือข่ายดำเนินงานวัฒนธรรม 2.2 การมีกระบวนการเพื่อให้สามารถดำเนินงานวัฒนธรรมได้ ซึ่งประกอบด้วย (1) กระบวนการทางวัฒนธรรม ได้แก่ กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรม กระบวนการสร้างสรรค์ทางวัฒนธรรมและกระบวนการปรับปรนทางวัฒนธรรม (2) กระบวนการเรียนรู้ ได้แก่ การจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่อง การประชุมสัมมนา การศึกษาดูงาน การใช้สื่อและสื่อสารมวลชน โดยมีลักษณะเป็นกระบวนการกลุ่ม การดำเนินงานวัฒนธรรมจริง จากปัญหาในชีวิตจริงและเชื่อมโยงเป็นเครือข่าย (3) กระบวนการจัดการ ได้แก่ การสร้างและจูงใจให้ดำเนินงานวัฒนธรรมตามภาระหน้าที่และรวมตัวกันเป็นสภาวัฒนธรรมจังหวัด การจัดลำดับความสำคัญของวัตถุประสงค์ การปรับตัวเข้ามาซึ่งกันและกัน และการจัดรูปแบบความสัมพันธ์ในแนวนอนมากกว่าแนวตั้ง 3. ปัจจัยที่เกี่ยวข้อง คือ 3.1 ปัจจัยภายใน ได้แก่ ผู้นำซึงเป็นประธานและคณะกรรมการบริหาร การประชุมปรึกษาหารือกันเป็นเนืองนิจ การขยายและเชื่อมโยงเครือข่ายเครือญาติ การดำเนินงานวัฒนธรรมที่แก้ปัญหาและพัฒนาวิถีชีวิตของคนในท้องถิ่น การมีส่วนร่วมของเครือข่ายเครือญาติาภาคีสมาชิกและประชาชน และการมีกองทุนส่งเสริมงานวัฒนธรรมจังหวัด 3.2 ปัจจัยภายนอก ได้แก่ การส่งเสริมและสนับสนุนจากนโยบายของรัฐ และจากองค์กรเกี่ยวข้อง