Please use this identifier to cite or link to this item:
https://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/16568
| Title: | ละครชาตรีเมืองเพชร |
| Other Titles: | Lakon Chatri in Phetchaburi |
| Authors: | จันทิมา แสงเจริญ |
| Advisors: | สุรพล วิรุฬห์รักษ์ ล้อม เพ็งแก้ว |
| Other author: | จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. บัณฑิตวิทยาลัย |
| Advisor's Email: | [email protected] ไม่มีข้อมูล |
| Subjects: | เอม, เจ้าคุณจอมมารดา สุรพันธ์พิสุทธิ์, เจ้าพระยาม 2384-2449 อภัยพลรักษ์, หลวง, 2378-2454 บุญยิ่ง อุดม ละครชาตรี ละครชาตรี -- ไทย -- เพชรบุรี พิธีทางศาสนาและพิธีกรรม การรำ -- ไทย เครื่องแต่งกายละคร ดนตรีในละคร การแก้บน |
| Issue Date: | 2539 |
| Publisher: | จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย |
| Abstract: | ศึกษาละครชาตรีเมืองเพชรในด้านประวัติ โครงสร้าง ส่วนประกอบของการแสดง สถานภาพการประกอบอาชีพ ตั้งแต่ พ.ศ. 2537-2539 โดยศึกษาจาก เอกสารที่เกี่ยวข้อง การสัมภาษณ์ผู้แสดงอาวุโส 15 คน หัวหน้าคณะละครชาตรีเมืองเพชร 28 คน ผู้แสดงละครชาตรีเมืองเพชร 120 คน นักวิชาการ และ จากการสังเกตการแสดงของคณะละครชาตรีเมืองเพชร 18 คณะ จำนวน 30 ครั้ง เพชรบุรี พบว่า ละครชาตรีเมืองเพชรพัฒนามาจากการแสดงพื้นบ้าน รูปแบบและเนื้อหาได้รับอิทธิพลจากละครผู้หญิงของหลวงสมัยรัชกาลที่ 4 ละครของผู้มีบรรดาศักดิ์จากกรุงเทพฯ โนรา บุคคลสำคัญที่มีบทบาทต่อการพัฒนาละครชาตรีในสมัยแรก คือ หลวงอภัยพลรักษ์ ข้าราชการหัวเมือง และบุตรี คือหม่อมเมืองซึ่งเป็นภรรยาของเจ้าพระยาสุรพันธ์พิสุทธิ์ (เทศ บุนนาค) เจ้าเมืองเพชรบุรีในสมัยรัชกาลที่ 5 โครงสร้างการแสดง ประกอบด้วย ส่วนพิธีกรรมและการแสดงละคร ซึ่งมีทั้งภาคเช้าตั้งแต่เวลา 09.30 น-12.00 น. และภาคบ่ายตั้งแต่เวลา 13.00-15.30 น. ลำดับการแสดงมี 2 แบบ คือ แบบเต็มรูปแบบปลูกโรงแสดง กับแบบไม่ปลูกโรงแสดงซึ่งมักเป็นในวัด การแสดงแบบที่ 1 ภาคเช้าประกอบด้วย พิธีทำโรง บูชาครู โหมโรง ร้องเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์ รำถวายมือ ประกาศโรง รำซัดชาตรี แล้วแสดงละคร จากนั้นลาเครื่องสังเวยก่อนเที่ยงตรง ในภาคบ่ายประกอบด้วย โหมโรง ประกาศโรง แสดงละคร และปิดการแสดงหรือพิธีลาโรง การแสดง แบบที่ 2 ต่างจาก แบบที่ 1 คือยกเว้น พิธีทำโรง รำซัดชาตรี และพิธีลาโรง โรงรำของละครชาตรี มีขนาดกว้างประมาณ 4 เมตร ยาว 5 เมตร พื้นโรงเป็น พื้นดินปูด้วยเสื่อ หรือบนยกพื้นไม้เตี้ยๆ มีเสากลางโรง 1 ต้น ค้ำหลังคา และวางซองคลีหรือซองอาวุธ เตียงวางอยู่ด้านหนึ่ง ผู้แสดงนั่งล้อมเป็นวง เว้นพื้นที่ตรงกลางไว้แสดง วงดนตรีวางตรงข้ามเตียง ส่วนเครื่องประดับศีรษะวางบนเตียงหรือข้างเตียง ละครชาตรีเมืองเพชรเป็นละครรำชนิดหนึ่ง ผู้กำกับการแสดงทำหน้าที่บอกบทร้องและเพลงหน้าพาทย์ ผู้แสดงเป็นต้นเสียงร้อง ด้นท่ารำคำเจรจาเอง เมื่อเล่นจบบทของตนก็ถอดเครื่องประดับศีรษะแล้วมาทำหน้าที่เป็นลูกคู่ตีกรับรับบท ลักษณะเด่นของท่ารำที่พบ ลำตัวแอ่นตึง หักหน้าขา ก้นงอน ย่อเข่า ใช้เกลียวข้าง การตั้งวงมักโค้งเป็นวงกว้าง และดันข้อศอกขึ้น ส่วนเท้าจะยกค่อนข้างสูงและย่ำอยู่เสมอในขณะที่เข่างอ เวลาเปลี่ยนท่ารำมักยกขาข้างหนึ่ง เข่าข้างที่ยืนรับน้ำหนักเกือบตึง (ละครกรมศิลปากรเรียกว่าเหิรตัว) ตัวละครมี พระ นาง เบ็ดเตล็ด ดนตรีมี ระนาด กลองตุ๊ก โทน ฉิ่ง และกรับ อาจมีตะโพนและกลองทัด ใช้เพลงโทนและเพลงไทย |
| Other Abstract: | Studies Lakon Chatri in Phetchaburi. It focusses on history, performance, and profession during 1995-1996. The study is based upon related documents, interviewing 15 senior performers, 28 troupe heads, 120 artists, and scholars, and from observation of 30 performances by 18 troupes within Phetchaburi Province. The research finds that Lakon Chatri in Phetchaburi might have been deen developed from local traditional performances. The clear evidents during King Rama IV show that its style and content were influenced by female court dance drama and dance drama of nobilities of Bangkok ; and from Nora of the south. Luang Apai Polrak, a local officer and his daughter who was a wife of the Phetchaburi governor during King Rama V were the two persons who played an important role in its early development. Performance structure is divided into a ritual and a play proper both from 09.30 to 12.00 a.m. and from 01.00 to 03.30 p.m. Performance with stage shelter and without one has different sequences. The former starts with stage building ritual, praying, music prelude, inviting deities, dance offerings, singing prelude, dance prelude, then followed by a play proper and ends with removing the offerings before noon. Afternoon performance begins with music prelude, singing prelude, a play proper, and ends with concluding ritual. The latter has no stage building ritual, dance prelude, and concluding ritual. Stage is about 4 X 5 meters with mattresses on the ground or on a low raised wooden platform. A central post to support the roof is placed at the center where a weapon's container is placed. A multiple uses bench is placed at one side of the stage and music ensemble is on the opposite side. Headdresses are placed on the bench or on its sides. Performers sit on the floor surround the stage proper. Lakon Chatri in Phetchaburi is a kind of dance drama. Director acts as the prompter for the performers to sing, to speak and to dance. Performers improvise their dance and their dialogue. After finishing ones part, the performer takes off her headdress and becomes a chorus with clappers in her hands. Their dance characterestics are : fully stretched body, pulling bottom backward, constant knee bending, widely opened arm circle with lifted elbow, always bending torss to right and left, constant stamping while dancing. Three role types are hero, heroine and others. Costumes are traditional dance costume and also other innovations. Music ensemble comprises wooden xylophone, a drum, a pair cymbals several pairs of wooden clappers, and a pair of small goblet drums. Songs are accomparied by goblet drums only and by full ensemble. Scripts are based upon Thai classic literature. Today, there are 28 troupes or around 120 performers. About 80% are female with average age at 35 years old. Only 4 troupes can perform a fully traditional styles and structure. Teaching and training are confined within the family. Outsider may obtain only dance training. Lakon Chatri is still popular in Phetchaburi province today |
| Description: | วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2539 |
| Degree Name: | ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต |
| Degree Level: | ปริญญาโท |
| Degree Discipline: | นาฏยศิลป์ไทย |
| URI: | http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/16568 |
| Type: | Thesis |
| Appears in Collections: | Grad - Theses |
Files in This Item:
| File | Description | Size | Format | |
|---|---|---|---|---|
| Chantima_Sa_front.pdf | 827.48 kB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_ch1.pdf | 754.03 kB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_ch2.pdf | 1.33 MB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_ch3.pdf | 2.68 MB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_ch4.pdf | 1.05 MB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_ch5.pdf | 799.56 kB | Adobe PDF | View/Open | |
| Chantima_Sa_back.pdf | 1.87 MB | Adobe PDF | View/Open |
Items in DSpace are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.