การวิเคราะห์ลักษณะทางพันธุกรรม human enterovirus 71 และ coxsackievirus A16 ในผู้ป่วยเด็กไทยที่เป็นโรคมือเท้าปาก ระหว่างปี พ.ศ. 2552-2553

Abstract

เชื้อ human enterovirus 71 (HEV-71) และ coxsackievirus A16 (CV-A16) เป็นเชื้อไวรัสสาเหตุหลักที่ก่อโรคมือ เท้า ปาก สามารถจัดจำแนกสายพันธุ์ด้วยวิธีทางชีวโมเลกุลได้ 3 สายพันธุ์ ได้แก่ สายพันธุ์ A สายพันธุ์ B และสายพันธุ์ C การติดเชื้อ HEV-71 อาจทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงทางระบบประสาทและเป็นสาเหตุทำให้เสียชีวิตได้ ซึ่งตรงข้ามกับการติดเชื้อ CV-A16 ผู้ป่วยมักมีอาการไม่รุนแรงและหายได้เอง งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความชุกของเชื้อ HEV-71 และ CV-A16 ในประเทศไทย และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงชีวโมเลกุลของเชื้อ HEV-71 และ CV-A16 แต่ละสายพันธุ์นำมาเปรียบเทียบกัน ผลการศึกษาที่ได้พบว่าจากจำนวนตัวอย่างทั้งสิ้น 50 ตัวอย่าง ตรวจพบเชื้อ HEV-71 3 ราย มีค่าความชุก เท่ากับ 6% และเชื้อ CV-A16 25 ราย มีค่าความชุกเท่ากับ 50% โดยจากตัวอย่างที่ให้ผลบวกทั้งหมด พบว่า CV-A16-C เป็นสายพันธุ์ที่มีการระบาดมากในประเทศไทย ผลจากการจัดจำแนกสายพันธุ์ของเชื้อ HEV-71 ทั้ง 3 สายพันธุ์ พบว่าจัดเป็น HEV71-B5, HEV71-C1 และ HEV71-C4 ผลจากการวิเคราะห์ข้อมูลในส่วน coding sequence พบว่า HEV-71 ทั้ง 3 สายพันธุ์มีความหลากหลายทางพันธุกรรมในบริเวณ VP1, VP2 และ VP3 การเปลี่ยนแปลงของลำดับกรดอะมิโนใน VP1 ของ CV-A16 น้อยกว่าเมื่อเทียบกับ HEV-71 การวิเคราะห์ใน 5´-UTR พบว่า ทั้ง HEV-71 และ CV-A16 มีการเปลี่ยนแปลงลำดับนิวคลีโอไทด์ในลักษณะเป็นกลุ่มเกิดขึ้นในส่วนที่เป็น IRES นอกจากนี้พบความแตกต่างของลำดับกรดอะมิโนบริเวณ finger domain ของ เอนไซม์ 3D RNA-dependent RNA polymerase